Speeches

Budget Amendment 2020 Address (Creole)

April 07, 2020

LAMANNMAN BIDZE 2020

GOUVERNMAN SESEL

Tenm: “Nouvo priyorite dan sa nouvo realite”

 

Delivre par:

Anbasader Maurice Loustau-Lalanne

MINISTER FINANS, KOMERS, LENVESTISMAN EK PLANIFIKASYON EKONOMIK

 

Dan Lasanble Nasyonal Sesel

Ile Du Port, Victoria, Mahe, Seychelles

Mardi le 7 Avril, 2020

9.00 er bomaten

 

Msye Spiker,

Onorab Lider Lopozisyon,

Onorab Lider Pour Zafer Gouvernman,

Manm Onorab,

Pep Seselwa.

 

  1.      Lentrodiksyon

Nou pe pas dan en moman tre difisil dan nou listwar.

Nou vwar nou dan en sitiasyon ki nou pa ti swete ti pou arive. En sirkonstans sanpresedan, ki fer ki nou pou bezwen re-prevwar tou keksoz e re-aziste avek sa realite, pou nou kapab revwar en lavenir.

Limanite, pe eksperyans en gran defi ki pe afekte, e met an risk lasante tou son bann sitwayen. Bann mezir prekosyon pe ganny entansifye par bokou bann pei, ki pankor tro ganny afekte par sa pandemik Covid-19, e lezot pe lit for, pou met sa pandemik anba kontrol.

Sesel alors, i pa en leksepsyon. Sirveyans lasante piblik in reste alert depi komansman sa fleo pou met an gard bann mezir prekosyon, e tou sipor pe ganny donnen avek bann lotorite konsernen pou evite ki sa sitiasyon i esap nou.

  1.      Prozeksyon dan bidze 2020 lo nou lekonomi

Msye Spiker, pour bidze 2020 ki ti annan tenm “Rezilta Ekitab-Prosperite Partaze”, ki mon ti prezante le 31 Oktob 2019, ti enn kot nou ti pe lans bidze otour nou vizyon 2033, e mon site “pour transform Sesel koman en nasyon ki rezilyan, responsab e prosper, ki an bonn sante, edike e emansipe, e ki pe viv ansanm dan larmoni avek lanatir, e angaze avek leres lemonn”.

An se moman, sitiasyon global i demande ki nou demontre nou rezilyans koman en nasyon. An rezilta sa, i pou osi enportan ki koman en Gouvernman responsab nou revwar nou stratezi developman nasyonal pour sa prosen senk an, an prenan kont sa nouvo realite ekonomik ki nou pe fer fas avek.

Nou apersi, ti otour lefe ki kwasans global ti pour fini lo en prediksyon 3% an 2019, e ki pour amelyore e mont lo 3.4% an 2020. Dan konteks Sesel, nou pe ekspekte fini 2019 avek en kwasans 3.9%, anvi en logmantasyon dan aktivite tourizm, ki tin ogmante par 5% ver le 20 Oktob 2019 konpare avek prediksyon inisyal ki ti 4%.

Pour lannen 2020, nou ti pe ekspekte kwasans reste pozitiv lo 3.5%, pouse par aktivite kontinyel dan sekter lenformasyon e telekominikasyon, e ki tourizm pour reste kontribiter prensipal dan prodwir domestik brit, avek en kwasans 5% an zeneral. Nou ti pe osi ekspekte larive tourizm ogmante an 2020, anvi nouvo larive vol Air France, e frekans vol Qatar Airways ki ti pour vin 14 vol par semenn komansman Mars 2020.

  1.      Apersi global ekonomik swivan Covid-19.

Sa pandemik ki annan gran lefe advers lo lasante, pou osi annan lenpak direk lo nou lekonomi.Dapre rapor prepare par Lorganizasyon pou Developman e Korperasyon Ekonomik ouswa OECD, kwasans global ti feb an 2019, me sa ti pe komans stabilize, ziska larive viris Covid-19. Bokou pei in alors ferm zot frontyer pou kapab kontenir propagasyon sa viris. Sa i fer alor ki demann pou komodite, prodiksyon e distribisyon bann komodite, vwayaz e lendistri tourizm partou dan lemonn pe ganny afekte severman.

I annan bokou lensertitid globalman an se moman. Sa pandemik Covid-19, dapre OECD pou pran bann pei bokou lannen pou rekipere. Sa pandemik in fini deza pe fer en pli gran domaz ekonomik dan lemonn, konpare ek sa ki nou ti eksperyanse dan kriz finansyel 2007 - 2009.

Alors, kwasans global ki ti pe ganny ekspekte pou 2.9% an 2020, i aprezan ekspekte pou negativ 3.3%. Tou pei pe vwar zot pe re-analiz zot bann prozeksyon makro-ekonomik pour lannen 2020, e osi a mwayen-term. Le fitir i reste en-serten, me nou ekspekte amelyorasyon gradyelman pandan lannen 2021, e entansifye dan bann lannen ki vini.

  1.      Lenpak ekonomik viris Covid-19.

An rezilta sa, nou pe ekspekte en rediksyon dan nou bann aktivike ekonomik, anvi lazistaz dan konportman bann endividi e biznes.

Swivan ‘ban’ endefini kin ganny entrodwir par Komisyon Lasante Piblik, konsernan larive tou viziter  sorti dan okenn pei omonn, sa pou annan en lefe advers lo nou lendistri tourizm, ki pilye nou lekonomi. Alors, parey bann lezot pei ki pe ganny afekte avek sa pandemik, i neseser ki Gouvernman i met an plas bann mezir san-presedan. Anvi sa kriz, nou pe reazir vitman, pou kit tou nou bann akter ki prodiktiv dan nou lekonomi entak, otan ki posib, e evite ki nou baz ekonomik i ganny erode e ganny detrir konpletman.

Gouvernman in alors reakte avek lefikasite e in met an plas bann mezir, kin ganny anonse par Prezidan Larepiblik dan son diskour le 20 Mars 2020. Sa bann mezir i pou pli zou mwen lo bann polisi taks, akonpanyen par bann mezir ladministratif dan zesyon taks e osi bann lezot lasistans ki pou ede soulaz bann biznes dan sekter prive ki pou ganny severman afekte.

Msye Spiker, i enportan note ki i annan enta lensertitid otour sa sitiasyon. Gouvernman ti komans swiv sa sitiasyon de pros depi Zanvye 2020, ler Lasin ti ankor lepisant sa viris, swivi de pros ler Litali ti ganny afekte, e apre sa tou zefor in ganny entansifye avek developman sa viris dan lerop an nantye, e ki aprezan pe propaze dan Leta Zini.

An servan nou analiz pli konservatiz, nou prezimen ki sa sitiyasyon i kapab kontiyen pou sa prosen 4 mwan. Par kont nou senaryo ki nou konsider koman nou ‘worst case scenario’, se ki nou pa pou vwar larive okenn viziter pour sa prosen 6 mwan.

Avek sa rediksyon dan larive tourizm, ki kontribye pros 25% dan nou prodiksyon domestik brit ouswa GDP, lakantite reveni ki nou pou kolekte an deviz avek lendistri tourizm pou redwir konsiderableman. Sa pou osi annan en lenpak lo nou to deviz etranzer. Nou to deviz etranzer i alor ekspekte depresye.    

An retour, sa pou osi definitivman annan lefe lo lezot sekter ki endirekteman relye ek tourizm. Nou kwasans ekonomik i osi ekspekte redwir pou bese pou vin negativ 10.8% konpare avek prozeksyon en kwasans 3.5% dan prezantasyon bidze 2020. Sa i vedir ki nou lekonomi i ekspekte al dan en resesyon.

I kler ki nou ekspekte kwasans dan nou sekter lakomodasyon e servis manze e osi dan sekter ladministrasyon desann. Nou prozeksyon se en bes dan kwasans sa de sekter pou vin -50%. Prozeksyon dan sekter transportasyon e stokaz pou osi bese pou vin -25%, en bes -20% dan sekter lar, rekreasyon e entertainment, e en bes -15% dan ‘wholesale e retail trade’.

Par kont, dan sekter lenformasyon e kominikasyon nou pe ekspekte en kwasans 3%.Presyon lo to deviz etranzer i alor kapab fer lenpak lezerman lo to lenflasyon.

Nivo ki nou rekipere apre sa pandemik i pa fasil pou prevwar e i pa konklisiv. Nou bann analiz, pe ganny gide avek lespektasyon ki avek konfidans ki ava monte dan lemonn, dimoun ava re komans vwayaze gradyelman dan ankor 6 mwan, e nou sekter tourizm i ava komans releve. Sa i ava ede relev kwasans e aktivite ekonomik plis ankor, dan bann tel sekter parey lagrikiltir, lapes, telekominikasyon  e sekter finansyel.

  1.            Reveni

5.1.         Reveni Taks

Avek sa resesyon ki nou pe ekspekete dan nou lekonomi, Gouvernman pou alor kolekte mwens taks. An 2020 proporsyon reveni taks a total reveni ti ekspekte kouver 78% nou bann depans.

Nou pe ekspekte dan nou ‘worst case scenario’, en rediksyon R1.826 bilyon dan nou koleksyon taks pou sa lannen konpare avek sa ki tin ganny estimen pou bidze 2020.

Nou alor ekspekte kolekte selman R5,903,742,000 konpare avek R7,729,429,000 dan taks pou lannen 2020.

Nou pli gran pert ki noun prevwar se dan Taks Valer Azoute ouswa VAT, avek en rediksyon R944 milyon e dan taks lo biznes avek en rediksyon R355 milyon.

Nou pe osi prevwar en rediksyon R183.8 milyon dan koleksyon ‘Excise Tax’, R210 milyon dan ‘Income Tax’, R59.6 milyon dan Other Tax, R55.8 milyon dan ‘Custom duties’, R44.4 milyon dan Corporate Social Responsibility tax, e R38.3 milyon dan Tourism Marketing Tax. Bann lezot taks, ki pli zoumwen bann ‘licence’, pou osi redwir par R64 milyon.

Sa i fer ki nou pe ekspekte en rediksyon 24% dan koleksyon taks konpare avek sa ki nou tin prevwar dan bidze 2020. Sa i reprezant en koleksyon taks konpare avek son prodiksyon domestik brit ouswa tax to GDP a 27%, konpare avek en mwayenn 32% pandan sa dernyen 5 an.

I enportan note, ki sa bann rediksyon i osi pran kont lefe sa bann mezir ki Gouvernman in anonse anver prolonzman peyman serten bann taks par bann biznes.

5.2.          Reveni ki pa sorti dan taks

An sa ki konsern koleksyon dan reveni ki pa sorti dan taks, nou pe aprezan ekspekte kolekte selman R 884 milyon roupi konpare avek R 1.477 bilyon pou bidze 2020.

Nou pe pre-vwar en rediksyon R 442 milyon dan ‘dividends’ ki ganny peye par bann lantrepriz piblik. Sa i anvi rediksyon dan profi ki nou pe ekspekte dan sa bann lantrepriz avek rediksyon dan larive bann viziter, notaman pour SCAA e IDC. Nou osi ekspekte en rediksyon dan biznes avek posibilite ‘re-scheduling’ bann loans par bann lenvestiser avek labank Nouvobanq.

Nou pe osi pre-vwar en rediksyon R150 milyon dan bann ‘fees and charges’ ki ganny sarze par bann diferan minister e lazans. Anvi revi prozeksyon dan larive bann viziter, nou alor ekspekte reveni dan ‘Passenger Service Fees e ‘entrance fees’ dan Zarden Botanik ki nou kolekte, i desann. En  prozeksyon pli ba dan koleksyon  ‘GOP fees’ e ‘attestation fees’ in osi ganny fer, anvi ki Gouvernman pa pou aksepte okenn nouvo laplikasyon GOP ziska prosen notis.

  1.            Amannman Bidze 2020

Sa i fer alors, ki Gouvernman i vwar li prezan neseser avek tou sa bann lensertitid e defi, pou re- prezant en lot bidze 2020.

Nou pe propoz en lamannman dan bidze 2020 par soumisyon en ‘Appropriation (Amendment) Bill 2020’. Parey nou ‘Public Finance Management Regulations 2014’ i site anba lartik 54 (d), en bidze siplemanter pa devret modifye konsiderableman en bidze kin ganny aprouve. An dot mo, “the supplementary estimates shall not substantially modify the approved estimates”.

Sa i anvi ki i en realite ki nou pa pou fer en sirplis fiskal 2.5% lo nou kwasans domestik brit pou lannen 2020, parey tin ganny prozekte dan bidze 2020. Sa bidze ki nou pe prezante ozordi pou laprouvasyon e sipor Lasanble Nasyonal dan sa letan difisil, pou fer ki nou pe prevwar annan en ‘deficit’ fiskal primer negativ 14%.

Sa i fer MsyeSpiker ki tou sa travay dir ki noun fer depi 2008 avek reform makro-ekonomik, avek gran sakrifis e devosyon Lepep Seselwa, kot noun touzour fer en sirplis fiskal, kin ganny ranforsi avek bann bon zesyon finans piblik, kin finans bokou progranm e proze ensansyel, pou dezorme pe ganny ranverse ozordi pou lannmen.

An 2008, ti reste nou zis 14 zour rezerv avan ki nou ti forse fer desizyon pou fer reform ekonomik. Si ozordi, nou ti ankor dan menm sitiasyon, nou pa ti pou kapab fer sa bann mezir pou asiste sekter prive, e alor nou sitiasyon ti pou pli agrave. Nou desizyon pou fer reform makro ekonomik an 2008, in kapab fer nou vin pli rezilyan e in prepar nou pou kapab aziste ek bann sirkonstans ekonomik ki devlope, e ki menm sirpas abilite pou nou abzorb le konsekans, parey nou vwar nou ladan ozordi.

Malgre tou, nou en pep for, determinen e rezilyan. I pou pran en zefor kolektif pou nou releve dan sa sitiasyon. Nou kont alor lo nou tou, pou apir sa bann mezir e zefor ki nou pe met an plas pou relev nou lekonomi, protez nou lasante, soutenir nou pep e sof gard nou pei.

  1.            Mezir pou soulaz lefe advers korona lo nou lekonomi

Msye Spiker

Pou nou kapab anpese ki nou lekonomi i re-tonbe, nou bezwen alor met bann mezir ki pou ede fer nou lekonomi kontiyen marse o tan ki posib.

8.1.         Lasistans pour sekter prive

8.1.1.             Taks

Sekter prive i moter nou lekonomi  e alor i bezwen ganny sa sipor neseser pou kit li an mars. Sa bann biznes prive partikilyerman dan bann sekter ki relye ek tourizm pou annan gran difikilte pou anan likidite anvi ki zot pa pe anmans okenn reveni. Alor par entrodwir bann mezir pou sispann peyman bann taks ki relye lo reveni pou ede amelyor likidite sa bann biznes enpe.

Sa i par prolonz:

8.1.2.            Peyman tou bann taks ki sipoze ganny peye par Mars pour Septanm 2020

8.1.3.            Peyman Corporate Social Responsibility Tax, Tourism Marketing Tax, taks lo Biznes e taks lo Income Non-Monetary Benefits pou Septanm 2020.

8.2.         Garanti saler

Dapre Biro Nasyonal pour statistik a lafen katrienm Kar 2019, sekter prive i anploy 37,409 travayer an total. Anvi rediskyon dan aktivite e dan larive bann viziter, pou evit en sitiasyon kot bann biznes i fer redundancy e pou permet bann sekter prodiktiv kontiyen marse, Gouvernman pe garanti saler bann travayer dan sekter prive.

En sonm R1,090,531,200.00 in alor gany propoze dan lamanman bidze 2020 pou garanti saler. Parey lanons Prezidan Larepiblik i dir, saler pe ganny garanti pou 3 mwan. Par kont Msye Spiker, anvi lensertitid sa pandemik, noun fer en provizyon en pe pli a lon term, pou kouver sa prosen 6 mwan. Limit lasistans pour ganny cap a en sonm R30,000.00. Sa i swivan diskisyon entern kin ganny fer, tenir an kont ki le bi se pour garanti o mwen en lasistans pour tou travayer, e anvi nou pa konnen ziska kan sa sitiasyon pour persiste.

Sa lasistans pour osi kouver travayer etranze. Msye Spiker, i enportan ki o tan ki posib, i annan mwens lenteripsyon dan aktivite ekonomik sekter prive e ki zot ganny asiste pou asire ki zot relev zot aktivite, o pli vit posib. An sa ki konsern travayer etranze ki bezwen transfer larzan dan zot pei, gidans ki Labank Santral i oule donn bann biznes se pour lyez avek zot bann Labank pour fer prosedir pour transfer saler zot bann travayer.

Nou swete ki sitiasyon pa pli deteryore. Me par kont, nou reste depandan lo sitiasyon dan lemonn ki manyer i devenir, partikilyerman an Lerop kot nou depann lo nou bann viziter. Alor, i pli pridan pour fer en tel provizyon dan levantyalite ki plis lasistans i bezwen ganny donnen.

Sa sonm pou ganny zere par en Komite ki konpri bann o zofisye dan Gouvernman e pou osi annan reprezantan sekter prive. Pou annan bann kriter kler, kin fini ganny kominike deza, ki pou gid lekel konpanyen ki pou ganny asiste avek sa fon. Se selman bann sekter formel avek bann biznes kin anrezistre e ki a zour avek soumisyon zot bann deklarasyon ouswa peyman taks, ouswa ki annan en laysens ki pou ganny asiste.

Msye Spiker parey sa komite in deza annonse, zot in met bann prosedir kler pou fer sir ki nou protez larzan piblik;

  1.     Form laplikasyon i kapab ganny ‘download’ lo sit-web Minister Finans.
  2.     Noun osi etabli en ‘hotline’ 2828262 pour ed bann biznes avek zot konsern. Zot osi kapab telefonn Minister Finans lo 4382000.
  3.     Bann form in osi ganny mete dan bann sant ladministrasyon distrik.
  4.     Lo sa bann form noun osi met bann dokiman ki sa bann biznes i bezwen soumet avek sa komite pou ede dan zot evalyasyon.
  5.     Sa komite pou pran dis zour pou evalye bann soumisyon sorti kot bann anplwayer e 15 zour pou bann soumisyon sorti kot bann endividi ki napa travayer.
  6.     Sa bann laplikasyon pa pour aplikab pour bann travayer etranze ki an deor Sesel.
  7.     Sa lasistans pou kouver saler de baz e osi alawens ki ‘fix’ tou le mwan. Me sa lasistans i ekskli saler ki sanze tou le mwan parey service charge e overtime.
  8.     Gouvernman pou osi etabli en sistenm appeal ki sa biznes i kapab servi si i pa satisfe avek desizyon sa komite.

Sa lasistans pou osi kouver bann dimoun ki pa anploy okenn travayer, par egzanp bann operater taksi.

Msye Spiker, i bon note ki pandan sa dernyen semenn in osi annan plis ki 90 biznes kin vin a nouvo pou anrezistre zot TIN ouswa soumet zot ‘payroll’ avek Komisyon Reveni Taks Sesel (SRC).

8.3.         Alokasyon R30 milyon dan bidze Lazans Proteksyon Sosyal

Nou pe osi propoz en sonm R 30 m dan bidze Lazans Proteksyon Sosyal ouswa ASP pou asire ki bann lezot endividi dan bezwen i osi ganny asiste. Bann endividi dan sekter enformel ki osi war zot ganny afekte pou ganny asiste par ASP pou asire ki nou pa kit personn deryer.

Sa i pli zoumwen bann biznes ilegal ki pe fonksyonn san en laysens ouswa en permi, ou petet pa pe menm pey zot taks. Alor, in ariv ler pour sa bann biznes fer sir ki zot met zot biznes an zour avek lalwa.

I annan bokou sa bann tel pti biznes ki fer konpetisyon avek bann biznes ki dan sekter formel e kin kontribye par pey zot taks byen pandan bann lannen. Alor i pa pou moralman byen ki sa bann biznes dan sekter enformel i ganny asiste par sa fon ki garanti saler travayer sekter prive. Me par kont zot pou ganny asiste par Lazans Proteksyon Sosyal.

8.4.        En sonm adisyonnel R 10 milyon pe osi ganny propoze dan ‘Unemployment Relief Scheme’.

8.5.         Lasistans pou sekter lagrikiltir e lapes

Msye Spiker, soutyen pou nou sekter lagrikiltir e lapes i osi nou priyorite pandan sa pandemik. To lentere dan Fon ‘Agricultural Development Fund’ pour sorti 2.5% pou vin 1% selman pandan dirasyon sa pandemik, pou asiste bann fermye avek akse resours pou kontiyen envestir dan sa sekter.

An sa ki konsern lapes, parey in deza anonse par Prezidan Danny Faure, to lentere pou redwir pou sorti 3% pou vin 1% anba ‘Fisheries Development Fund’.

  1.            Re-priyoritizasyon dan bidze 2020

Msye Spiker

Dezyenm mezir ki Gouvernman pe met an plas se pou revwar son alokasyon bidze ki ti ganny donnen avek bann Minister, Departman ek bann Lazans dan bidze 2020.

Par kont, sa bann revizyon pa pou ganny adopte pour Minister Lasante, Lazans Swen Lasante, Komisyon Lasante Piblik ek bann lezot lazans ki ofer bann servis esansyel.

I enportan ki dan sa moman difisil nou alor revwar nou bann priyorite e pa enplimant serten progranm ki pa neseserman esansyel pou nou kapab donn resours bann lezot lazans e osi pou finans sa bann mezir tre enportan kin ganny anonse deza.

Premyerman, desizyon pour retir VAT lo manze ki ti sipoze aplike aparti le 1er Avril 2020, pou ganny prolonze. Nou pou anons dat laplikasyon pli tar, apre ki noun vwar amelyorasyon dan nou sitiasyon fiskal.

Gouvernman in osi vwar li neseser pou entrodwir serten mezir kot nou pou aplik bann mezir fors mazer. Anvi nou pe ekperyans en sitiasyon ki andeor nou kontrol e ki sanpresedan, sa desizyon i neseser pou ki nou kapab aziste nou depans baze lo bezwen ki pli enportan.

Sa bann mezir ki nou pou osi aplik fors mazer i konm swivan:

9.1.         Saler

9.1.1.             Restriksyon lo rekritman

Avek lenplimantasyon imedya, tou bann nouvo rekritman dan Gouvernman in ganny restrikte. I neseser ki provizyon bidze i kouver selman bann travayer kin deza ganny anploye dan servis piblik. Sa mezir pou fer ki nou redwir anviron R 54.3 milyon ti kin ganny aprouve dan bidze 2020 pour bann nouvo rekritman.

Sa freeze pe osi ganny aplike pou tou bann lakonpanyen antrepriz piblik. Sa i en direktiv Gouvernman koman ‘shareholder’ sa bann lantrepriz. Public Enterprise Monitoring Commission (PEMC) pou fer sipervizyon lo sa bann lantrepriz pou asire ki sa direktiv i ganny swiv e i pou travay avek zot pou vwar kan i neseser pou permet bann rekritman ki tre esansyel selman dan bann ka eksepsyonnel.

Anvi lensertisid dan lanvironnamn ekonomik, i osi enportan ki sa bann lantrepriz i revwar zot loperasyon e minimiz depans ki pa neseser.

Par kont, Gouvernman i garanti pou anploy bann ‘graduates’ ki zot lentrennman i vize anver bann servis piblik tel ki lasante e ledikasyon par egzanp.

Bann lezot ‘graduates’ ki pou annan difikilte ganny en lanplwa, pou ganny ankadre anba progranm ‘My First Job’ anba Departman Lanplwa.

9.1.2.             Alawens information officers

Noun osi pran en desizyon pou apartir le 1er Avril 2020, sispann peyman bann alawens pou bann ‘Information Officers’. Sa pou save nou R3.4 milyon an 2020 e R 5.2 milyon dan bann bidze mwayen – term.

Nou pe alor rekomann en lamannman bidze 2020 pour saler, pou en sonm R 2,937,090,300 konpare avek R 2,983,162,439 dan bidze 2020.

9.2.         Byen e Servis

Msye Spiker

Lo kote Byen e Servis, bann mezir i konm swivan.

9.2.1.             Board fees

Premyerman, peyman pou bann manm lo bann Board ki tin ganny ogmante an Zanvye 2020 pou bann lazans dan bidze e pou bann lantrepriz piblik ki ti ganny ogmante lannen pase, pou osi redwir. Board fees ki pou ganny peye prezan pou sa sonm ki ti aplike oparavan, avan logmantasyon dan rates. Sa pou fer en rediskyon R18.2 milyon dan bidze.

9.2.2.             Rediksyon dan bann lezot Byen e Servis

Swivan ‘ban’ lo vwayaz aletranze par bann travayer Gouvernman, e swivan deteryorasyon sa sitiasyon, nou pou redwir sertan bann vot ki ti ganny aprouve dan bidze 2020 konm swivan:

  •        Redwir tou vot pou vwayaz e alawens aletranze par 100%. Sa pou permet nou fer en savings R 52.4 milyon. Par kont noun met en alokasyon selman R5 milyon ki pou ganny zere par Minister responsab pou Finans anka i annan nesesite pour okenn zofisye gouvernman vwayaze. Mon le fer kler, ki sa i pa aplik pou bann pasyan ki pou bezwen vwayaze pou tretman medikal aletranze anba bidze Lazans Swen Lasante.
  •        En redisksyon 75% dan bann bidze pou Ospitalite, ki save nou R6.1 milyon.
  •        Redwir tou bann bidze ki relye ek organiz bann ‘workshop’ ek Konferans. Sa pou save nou R850,000.00.
  •        Redwir an totalite, tou bann bidze pou lwe bann lasal konferans, ki pou save nou R8.6 milyon.
  •        Nou pe osi aplik en rediskyon 25% dan tou bann bidze pou ‘printing and stationery’. Sa pou save nou R8.1 milyon.
  •        En rediskyon 50% dan tou bann bidze ‘minor capital’. Nou pou save R27.1 milyon.
  •        Pou osi napa okenn konferans e kolok ki tin deza ganny prevwar sa lanen tel parey Konferans Ministeryel pour bann Minis Touzism Afriken, a kolok HIV-SIDA. Sa pou fer en rediksyon R1.5 milyon dan depans.

9.2.3.             Rediksyon dan bann aktivite ki nesisit rasanbleman

Msye Spiker

Nou demann lepep Seselwa pou ini ansanm pou sa lannen 2020 pou donn zot soutyen e konprenezon dan sa tel sitiasyon ki nou vwar nou ladan. Nou tou nou annan en responsabilite e se devwar sa Gouvernman osi, pou asire ki i protez son pep.

Etan-donnen, ki sa sitiasyon i enn fors mazer, noun alors pran en desizyon ki sa lannen, pou napa okenn rasanbleman ki pou anmenn gran lafoul dimoun, tel ki bann aktivite kiltirel e levennman nasyonal.

Alors bann aktivite swivan pou ganny anile sa lannen e sa bann sonm pa pou ganny depanse parey tin ganny bidzete:

  •        Lafet Nasyonal pour R 11 milyon
  •        Festival Kreol pour R 5 milyon
  •        Lafet 250 an premye letablisman R 2.5 milyon
  •        E bann lezot aktivite mizikal e lar tel parey, lafet La Frankofoni, festival Jazz and Blues e biennal des arts.

Antou, sa i ava redwir bidze par en total R 20 milyon.

Nou osi annan bann aktivite e partisipasyon sportiv ki pou ganny anile. Sa i konpri partisipasyon dan zwe Olenpik, Zwe Lespwar, zwe La Frankofoni, tenis de tab e konpetisyon rezyonal pou lavwal.

Konpetisyon FINA ki ti osi ekspekte ganny fer an Me ek Out, ki ti pou kout R 5 milyon pou osi ganny anile. Census ki ti pou ganny fer par Biro Statistik avek en sonm R6.2 milyon pou osi ganny anile pour lannen prosenn.

Sa i fer alor ki bidze ki pe ganny propoze pou Byen e Servis dan sa lamannman bidze 2020 i prezan R 2.736 bilyon konpare avek R 2.920 bilyon dan bidze 2020.

9.3.         Bidze Proze Kapital

An sa ki konsern bidze pou bann proze kapital, i reste enportan ki Gouvernman i kontiyen egzekit sa bann proze o tan ki posib. Nesesite pou annan aktivite ekonomik espesyalman dan nou sekter konstriksyon i enportan anfen ki i ede kree louvraz e kree kwasans. Nou osi rekonnet ki tou pou depan lo ki manyer sitiasyon i devlope e ki i kapab annan serten retar dan bann proze kantmenm sa.

Sepandan, noun bezwen fer serten azistaz dan bidze proze kapital konm swivan. En bidze 2020 ki ti R 1,113,799,520 pe aprezan ganny rekomande pou revize pou vin R 1,219,548,903.

Sa i anvi lenpak devalyasyon ki nou pe ekspekte lo to deviz ki pou afekte pri bann proze, espesyalman bann ki gany finanse par bann loan.

9.3.1.             Sekter Lasante

Dan sekter lasante, en logmantasyon R 50.6 milyon pe ganny propoze pou sa sekter dan sa lamannman, konpare dan bidze 2020. Sa i anvi en sonm R25 milyon, pe ganny rekomande pou konstrir sant tretman. Sa sant i sipoze kout R 40 milyon e ekspekte konplete dan lannen 2021.

En sonm R4 milyon pe osi ganny rekomande pou renovasyon bann barak lo Il du Swet, ki pou ganny servi pou ogmant kapasite karantenn an se moman.

I osi annan en sonm R21.6 milyon ki pe ganny rekomande pour konplet bann lezot proze ki pan konplete an 2019 e ki swa an progresyon oubyen neseser i ganny materyalize o si vit ki posib. Sa i konpri, renovasyon lo sant lasante Baie Lazare, konstriksyon lopital Ladig e konversyon sant dyagnostik dan Lopital Sesel.

Malerezman, nou pa pe prevwar ki sa bann proze renovasyon dan Lopital Sesel, anba ‘Victoria Hospital Master Plan’ ki nou tin fer provizyon anba sa ‘Don’ sorti Lasin pou aprezan materyalize. Sa ti pou en sonm R35.4 milyon.

9.3.2.             Sekter Transpor lo Later

Dan sekter transpor lo later, en rediskyon R 20.8 milyon pe ganny propoze pour ganny redwir dan lamannman bidze 2020, konpare avek bidze 2020. Sa i swivan diskisyon kin ganny fer avek Lazans Transpor lo later, pou vwar bann proze ki pankor ganny inisye an se moman e ki serten retar pe ganny ekspekte avek, pou rezon ‘way leave’.

Sa bann proze zot finansman in ganny propoze dan bidze pour lannen 2021. Sa i konpri proze konstriksyon trotwar Belle Vue - Por Glo, agrantisman semen Cap Ternay, konstriksyon semen Karyol Estate - Pointe Larue e proze amelyorasyon faz 4, lo semen Dan Lenn, Mont Buxton.

9.3.3.             Sekter Ledikasyon

Dan sekter Ledikasyon, rediksyon dan bidze, i selman anvi bann proze ki sipoze gany finanse par Lasin e ki pa pou materyalize sa lannen. Sa i enkli proze konstriksyon Lakademi Letid Biznes (SBSA) e Lenstiti pou Lar e Design (SIAD).

9.3.4.             Sekter Lenfrastriktir

Dan sekter lenfrastriktir, en sonm adisyonnel R 95.8 milyon pe ganny rekomande dan sa lamannman bidze 2020 pou finans bann proze ki ti sipoze ganny finanse anba “PMC Bond’ ki pan fini vann.

Gouvernman pou alor aste proze condominium konstrir par Fon Pansyon Sesel avek en lon ki i pou pran avek sa Fon pou en peryod 3 an avek en to lentere 6%.

9.3.5.             Lezot sekter

En sonm proze total R 21.3 milyon, pe osi ganny prolonze pou ganny egzekite anba bidze lannen 2021, ki tin ganny prevwar dan bidze 2020 oparavan anba Konsey Nasyonal pou Spor, Lenstiti Kreol e La Defans.

  1.       Nouvo Alokasyon Bidzeter

Msye Spiker, swivan lanaliz ki Gouvernman in fer, noun vwar li neseser pou osi rekomann serten nouvo alokasyon dan sa lamannmen bidze 2020. Sa i konm swivan:

10.1.    Skim pou bann Ners ek bann ‘health care assistants’

Provizyon in ganny fer pou ki skim bann ners ek bann ‘health care assistants’ i ganny revize e pran lefe aparti Zilyet 2020. En sonm R 13.68 milyon pe ganny rekonmande pou sa.  

Pour note ki tou bann lezot skim ki tin ganny deza anonse dan bidze 2020 pou kontinyen ganny enplimante.

10.2.    Contingency

En sonm R60 milyon pe ganny propoze anba bidze ‘Contingency’ pou kouver bann depans relye avek prokirman bann lekipman e latizann, e osi pou loperasyon e lozistik anver bann mezir prevansyon Covid-19.

Sa bidze pou ganny zere par Minister responsab pou Finans e pou kouver bann depans Lazans Swen lasante, Komisyon Lasante Piblik ek bann lezot servis esansyel ki angaze dan sa loperasyon.

10.3.    Sibvansyon pour Air Seychelles

Anvi sispansyon vol Air Seychelles avek ‘ban’ pou bann viziter dan pei, en sibvansyon R 109.469 milyon pe osi ganny propoze pour lakonpannyen Air Seychelles pou li kouver depans saler son bann travayer pou sa prosen 3 mwan. Sa provizyon par kont i pour 6 mwan anka sitiasyon i persiste.

10.4.    Sibvansyon pou ‘Seychelles Trading Company’

En sonm R 20 milyon pe osi ganny propoze koman en davans pour ‘Seychelles Trading Company’ (STC). Sa i an ka i neseser ki STC i pou bezwen sipor Gouvernman pou soutenir son likidite e son abilite pou li asir stokaz bann komodite esansyel.

10.5.    Bann lezot lantrepriz piblik ki vwar zot an difikilte pou kapab ganny asiste osi, apre evalyasyon zot sitiasyon par PEMC. Sa pou ganny kouver anba sa lasistans kin ganny kree.

  1.       Bann lezot polisi

11.1.    Mezir lo pri bennzin

Msye Spiker, nou pe propoz serten mezir an sa ki konsern pri karbiran lo laponp, an partikilye Mogas, pli byen konni konman “benzinn”.  Ozordi pri i R 15.76.  Si pri enternasyonal i kontinyen desann, sa sif osi pou desann. Gouvernman in pran desizyon ki si pri i desann pli ba ki R 15.76, nou gard pri lo laponp R15.76 e la diferans pou ganny anmase konman taks adisyonel. 

Dernyen fwa ki pri lo laponp ti pli ba ki 15.76 ti an Zanvye ziska Mars 2016. Alor, menm avek sa propozisyon, benzinn pou pli bon marse ki in deza ete dan sa dernyen 4 an. Me, sa mezir a permet Gouvernman anmas en pe taks pou siport bidze, redwir defisit, e konserv en pe deviz par redwir demann pour karbiran.

Par egzanp, si pri benzinn i tonbe e ti pou vinn R 15.46 dan letan normal.  Avek sa propozisyon, pri lo laponp pou reste R 15.76, e lo sak lit benzinn, Gouvernman pou ranmas 30 sou. 

Msye Spiker, si pri pa desann pli ba ki R 15.76, narnyen pa sanze e nou reste kot nou ete ozordi e sa pou en mezir tanporer an vi sitiasyon eksepsyonnel ki nou ladan.

Sa mezir pa pou aplikab pou  Dyezel. Dyezel i ganny servi an mazorite par bann pickup, bis, e lezot gro masinn endistriyel. Sa bann gro veikil, zot zot permet nou kontinyen konstrir, transport dimoun e gard dimoun dan lanplwa san ki lakonpanyen i bezwen lasistans finansyel. Alor, nou pa tous dyezel, e permet striktir nou lekonomi aziste en pe e bouz pli byen ver aktivite ki redwir lenportasyon. 

11.2.    Logmantasyon dan ‘levy Livestock Trust Fund’

Msye Speaker, sekter lapes pe ganny defi dan leksportasyon. Zot in eksprim konsern an vi ki zot marse prensipal ki Lerop, i telman dan boulvers ki zot pa pe kapab eksport pwason fre. An plis ki sa, vi ki lakantite vol aeryen sorti Sesel in tonbe, menm si marse pou leksportasyon pwason ti la, i pa pou posib pou eksport sa pwason.

Dan sekter lagrikiltir nou pe osi vwar en zefor spesyal par bann fermye pou os prodiksyon lavyann. Sa rediksyon dan vol e lenportasyon lavyann fre i en loportinite pou zot.  I osi benefisye pei vi ki si nou aste prodiksyon lokal, i redwir demann pou deviz pou lenportasyon lavyann.

Letan ou met sa de ansanm, ou vwar ki nou pou annan en ekse dan lakantite pwason ki lo marse lokal, e pou annan en logmantasyon dan prodiksyon lavyann par fermye. An menm tan, nou annan en bes dan reveni deviz an vi sa bes dan tourizm. 

Alor, Gouvernman in pran en desizyon tanporer pour ed sa sitiasyon mars dan benefis tou dimoun. Sa Komite Sirveyans lo Sekirite Alimanter ki Prezidan in etablir anba ‘Chairmanship’ Minis pour Lagrikiltir ek Lapes, Minis Charles Bastienne, pou revwar sa levy ki ganny plase lo lavyann enporte avek lentansyon ogmant li.

Sa mezir pou annan lentansyon redwir demann pou lavyann enporte, ki pou ede redwir presyon lo demann deviz etranzer, espesyalman vi ki nou annan opsyon  lokal pou nou konsomasyon protein. Sa progranm ki pou ganny met an plas par sa Komite pou kre loportinite pou ogmant akse la popilasyon avek pwason fre partou dan pei.  An plis ki sa, avek mwens lenportasyon, i devret pli fasil pou fermye lokal kapab vann zot prodwi zot osi e ogmant zot prodiksyon ki pou kontribye anver sekirite alimanter.

Sa mezir pou vinn an fors aparti le 1 Me pou donn Minister Lagrikiltir ase letan pou etablir mekanizm pou sa mezir kapab mars efektivman. 

11.3.    Restriksyon tanporer lo lenportasyon veikil

Msye spiker, la i moman ki  enportan pou nou pridan avek prodwi ki nou enporte. Nou bezwen asire ki nou enport selman bann komodite esansyel e redwir lo lezot o tan ki posib.  Sa i ava ede avek nou zesyon rezerv deviz etranzer. Nou pou alor entrodwir en restriksyon tanporer  pou lenportasyon veikil dan pei. Ne-amwen, sa restriksyon pa pou afekte veikil spesyalize par egzanp lanbilans. Sa restriksyon pou afekte bann nouvo aplikasyon permi e biro permi lenportasyon dezorme pa pou aksepte aplikasyon permi pou veikil imedyatman.

  1.       Finansman lamannman bidze 2020

Msye Spiker, sa lamannman bidze ki nou pe rekomann Lasanble Nasyonal pou aprouve ozordi, pou bezwen ganny finanse avek bokou det, anvi i en ‘deficit’. Nou dan en sitiasyon sanpresedan parey monn kontiyen fer re-sorti dan mon diskour ozordi.

12.1.    Premyerman, Labank Santral pou ofer Gouvernman davans a zero lentere anvi sa sitiasyon i enn a fors mazer.

12.2.    Dezyenmman, ansanm avek Labank Santral, nou pou met en Bond lo marse.

12.3.     Twazyenmman, nou pe pran bann “Budget Support Loan” avek bann lorganizasyon enternasyonal, konm swivan;

12.3.1.       Labank Mondyal

En sonm 7 milyon dolar Ameriken anba fasilite ‘Catastrophe Deferred Drawdown’ oubyen ‘Cat-DDO’, ki nou ti sinyen avek
Labank Mondyal an 2013. Sa i en ‘contingent credit line’ ki permet donn Sesel likidite imedya swivan en dezas. Noun tonm dakor avek Labank Mondyal pou ki sa fasilite i osi enkli  ka en irzans lasante, parey ki nou trouv nou ladan ozordi.

Labank Mondyal i osi annan 14 bilyon dolar Ameriken ki in met a la dispozisyon bann pei koman bann loan pou siport repons Covid-19. Sesel nou kalifye en sonm ki ekivalan 0.1% nou Prodiksyon domestik Brit, ki ekivalan environ 2.5 milyon dolar Ameriken.

Nou osi annan en fasilite anviron 47 milyon dolar Ameriken avek Labank Mondyal anba bann lezot prodwi ki sa labank i ofer.

12.3.2.       Fon Moneter Enternasyonal

Antraver, Fon Moneter Enternasyonal ouswa IMF, en fasilite 50 bilyon dolar Ameriken ti orizinalman ganny mete koman lasistans irzans. Me anvi magnitid sa sitiasyon ki nou trouv nou ladan, le 3 Avril, Fon Moneter Enternasyonal in anonse ki i pe aprezan double sa fasilite pou ariv 100 bilyon dolar Ameriken.

Sesel i kalifye pou ganny 50% son kota ki anviron en sonm ekivalan 15.4 milyon dolar Ameriken.

12.3.3.       Labank Devlopman Afriken

Labank Devlopman Afriken, pa ankor annons okenn prodwi lasistans spesifik pou asiste bann pei ki pe ganny afekte avek sa pandemik Covid-19. Sesel selman, i annan en fasilite sipor bidzeter pou en sonm 9 milyon dolar Ameriken.

12.4.    Treasury bills

Gouverman pou osi kontinyen pibliy bann ‘Treasury bills’ tou le semenn pou finans son bann depans a kour term, ki pou osi ede kit en prezans lo marse finansyel.

  1.       Rezerv

Sif sorti Labank Santral i montre ki rezerv total pei an deviz etranzer i aktyelman 591 milyon dolar Ameriken. Sa sif i date Vandredi le 3 Avril 2020. Lakantite sa rezerv ki a dispozisyon pei, apre ki bann langazman tel ki finansman serten proze, e det avek IMF in ganny pran an kont, i 439 milyon dolar. An linny avek desizyon son Bord, Labank Santral pour asire ki pei i kapab kontinnyen asir peyman pour bann komodite kle ki nou enporte, e sa i karbiran, bann prodwi manze esansyel e latizann.

Sa peryod difisil ki nou ladan, kot i anann bokou lensertitid, i nesesit korperasyon tou dimoun pour asire ki pei i kapab zer byen resours deviz etranzer ki a son dispozisyon. Sa 439 milyon dolar ki monn mansyonnen i ekivalan lakantite demann ki ti annan pour deviz etranzer pour en peryod 7.8 mwan an 2019, ki ti fourni par bann Labank ek biro lesanz. Labank Santral in estimen ki si rezerv pei i ganny servi selman pour garanti peyman pour bann komodite esansyel, parey monn dir pli boner, sa pour sifizan pour kouver bezwen lenportansyon pei pour anviron 18 mwan.

  1.       Det pei

Msye Spiker, nou ava rapel ki nou annan en target pour akonplir redwir nou det pou ariv 50% nou GDP par lafen 2021. Avek sa sitiasyon Covid-19, i malere ki mon anonse ki nou pa pou realiz sa target aprezan. Nou anvizaze fini lannen 2020 avek en ‘Debt to GDP’ a 85.1% konpare avek 52% ki nou tin prozekte dan bidze 2020.  

I enportan note par kont, ki nou tin angaze pou atenn nou target pour redwir nou det a 50% nou GDP par 2021, avek bokou disiplin e bon zesyon finans piblik ki noun fer depi 2009. Nou aprezan sitan pros, me sitan lwen.

Sa i fer alors ki Gouvernman pou apros tou son bann ‘krediter’ pou diskit posibilite restriktir tou nou bann det enternasyonal.

  1.       Rezime

Msye Spiker, bann mezir kin noun pran in permet reviz bidze pou re-priyoritiz nou bann progranm ek aktivite. Tou sa bann rediksyon dan aloksayon vot Saler e Byen e Servis i ariv en sonm R 230.4 milyon. Gouvernman pe rekonmann laprouvasyon Lasanble Nasyonal pou redwir sa bann alokasyon ki tin ganny fer dan bidze 2020, dan sa lamannman bidze 2020 ki pe gany prezante ozordi.

Par kont nou pe rekomann en logmantasyon dan bann lezot vot konm swivan:

  •        bidze proze kapital pour en sonm adisyonel R 105.7 milyon
  •        bidze ‘Central Programme of Government’ pour en sonm R 1.088 bilyon
  •        bidze ‘Transfers to Public Enterprise’ pour en sonm R 114.9 milyon
  •        bidze  benefis ek program Lazans Proteksyon Sosyal pour en sonm R52.8 milyon
  •        bidze ‘Development Grant’ pour en sonm R 30 milyon
  •        bidze ‘Net Lending’ pour en sonm R25.166 milyon
  •        bidze ‘Contingency’ pour en sonm R 60 milyon

Parey nou konstate, nou pe vin ek en bidze ki depans i plis ki reveni, par R 3 bilyon lo en baz fiskal primer e R 3.7 bilyon an term finansman total. Sa i fer en ‘deficit’ fiscal 14 %. Msye Spiker, sa i en larout tre enkyetan, me inevitab ler nou pran kont sa dilenm ki nou trouv nou ladan.

Me sa i pa fini la. Pandan bann lannen ki pe vini nou pou bezwen travay pli dir ankor pou re-konsolid e amelyor nou pozisyon. Pou le moman nou pe vwar sitiasyon pou lannen 2021 e 2022 ki pou amelyore gradyelman, par rediksyon konsiderab dan ‘deficit’ fiskal.

Pour bidze lannen 2021, nou pe prevwar en ‘deficit fiskal’ a negativ 5.3 % e pour lannen 2022 a negativ 3.8%. Sa i donn nou lespwar ki nou pou rekipire avek bokou travay ansanm avek bann diferan sekter, lorganizasyon, la sosyete sivil e lezot parti-prenan dan lekonomi.

  1.       Konklizyon  

Msye Spiker, Gouvernman pa pou met okenn restriksyon lo tranzaksyon deviz etranzer. I enportan ki nou kit sa konfidans avek nou bann lenvestiser pou ki nou ankouraz zot kontiyen fer biznes Sesel san restriksyon. Sa i osi en lapel pour bann biznes ek endividi ki annan bann kont an deviz aletranze, pou aprezan ouver en kont Sesel e met sa deviz ladan. Sa bann biznes Msye Spiker, in zouir lo Sesel kan ti dan botan.

La ki nou vwar nou dan en moman difisil, in ler pou zot fer zot par aprezan, pou ed sa lekonomi kin fer zot vin sa ki zot ete ozordi. Alors nou lans en lapel spesyal pou sa ki pe kontiyen gard bann kont an deviz an deor, pou met Sesel a ker. Nou dir zot mersi davans pour sa!

Msye Spiker, mon swete ki nou bann frer e ser Seselwa nou apresye ki Sesel koman en pti leta zil, pou ganny bokou difikilte pou sorti dan sa kriz ekonomik ki lemonn antye pe fer fas avek ozordi. An se moman, koman Seselwa, nenport ki relizyon, kouler ou kwayans politik, nou annan en sel swa. Pour le moman nou bezwen met nou bann diferans akote e travay ansanm dan solidarite pou revwar ankor sa botan dan Sesel.

A moman ki nou sekter tourizm i relev ankor, nou pa anvi vwar en sitiasyon kot bann viziter i anvi vizit nou pei, me tou nou bann pti biznes tourizm in fini fermen. Sa bann mezir ki nou pe propoze pour konsiderasyon Lasanble Nasyonal i esansyel pour asire ki sekter prive i reste dan en leta viab e solid.

Pou konklir, mon remersye tou bann endividi e parti-prenan dan sekter prive, pou zot kontribisyon pour ki noun kapab formil en bidze ki pou ede siport tou travayer, stabiliz nou lekonomi ek bann biznes, re-konstrir konfidans ek rezilyans dan nou sosyete e protez nou lasante.

En remersiman spesyal pou Prezidan Danny Faure pou son gidans, mon bann koleg Minis ek bann minister, departman e lazans kin vwar zot bezwen re angaze dan sa prosesis bidze, tou mon bann staff Minister Finans, Komers, Lenvestisman e Planifikasyon Ekonomik, pou zot travay konpetan e o nivo, pou re fer sa bidze dan en letan tre limite e pou zot fidelite.   

Mersi osi a Gouverner e bann staff Labank Santral pou zot laganzman tre profesyonel dan sa travay.

Mersi, a Msye Spiker e son Sekretaryat Lasanble Nasyonal pou ofer son sipor e konprenezon dan sa prose, pou ki noun kapab soumet sa Lamannman Bidze, kantmenm i pan enn fasil.

Nou remersi enfiniman tou bann travayer Imigrasyon, Ladwann, Departman Risk e Dezas, Lapolis e partikilyerman bann travayer Komisyon Lasante Piblik e Lazans Swen Lasante ki pe fer en travay ekselan dan sa moman difisil.

Mon a prezan demann sipor tou bann Manm Lasanble anver sa bidze ki pou ede kapab soulaz sekter prive, bann vilnerab e travayer bann servis esansyel ki pe devoue pou anpes sa pandemik propaze. Mon alor lans en lapel pou bann manm Lasanble, pou ki nou travay ‘around the clock’, ziska minwi si nou oblize, pou ganny sa nouvo bidze aprouve par Zedi le 9 Avril 2020.

Msye Spiker, mon alor rekomann pour laprouvasyon Lasanble Nasyonal en sonm R10,447,151,547.00 koman lamannman Bidze 2020.

 

» All Speeches